LĂNG MỘ LĂNG VUA KINH-DƯƠNG-VƯƠNG Ở xã Á-Lữ huyện Siêu-Loại, vào năm thứ 12 (1831) niên hiệu Minh-Mạng có đắp sửa và dựng bia. TÁM LĂNG VUA ĐỜI LÝ Ở xã Đình-Bảng huyện Đông-Ngạn có Thang-mộc-ấp của nhà Lý, đất cấm địa ước được 100 mẫu, cổ thụ rậm tốt, có 8 lăng vua ở đấy. (Thang-mộc-ấp: nơi quê quán của nhà vua. Cấm-địa : chỗ đáy nghiêm cấm không ai được đến đón cây hái củi). Triều nhà Nguyễn niên hiệu Minh-Mạng 21 (1840) có sửa đắp và dựng bia. LĂNG UY-MỤC-ĐẾ NHÀ LÊ Ở xã Phù-Chân huyện Đông-Ngạn. MỘ ĐỊA SĨ-VƯƠNG Ở xã Tam-Á huyện Gia-Bình. Sách “Việt-Điện-U-Linh tập” chép : người ta truyền thuyết: sau khi táng lăng của Sĩ Vương đến cuối đời Tấn có hơn 160 năm, khi người Lâm-Ấp đến khuấy rối, đào mả lên. thấy thể diện của Sĩ-Vương như người sống, cả sợ, bèn đắp lại như cũ, người ở đấy cho là thần, bèn lập đền thờ, gọi là Sĩ-Vương-Tiên. Sự tích cũng có chua theo mục cổ miếu. MỘ ĐỨC TRẦN HƯNG-ĐẠO ĐẠI VƯƠNG Ở xã Vạn-An huyện Phụng-Nhãn. Có chú rõ theo mục từ-miếu. miếu. MỘ CAO-CÔNG Ở xã Tiểu-Than huyện Gia-Bình; có chú rõ theo mục từ MỘ BẠCH-SƯ Ở chỗ Cầu-Bông xã Đại-Toán huyện Quế-Dương. Sự tinh thông pháp-thuật, sau mất táng mộ ở bến sông, có hiển linh. Sử-ký nhà Lê chép: vào niên hiệu Đại-Bảo thứ 3 đời Lê TháiTôn, vua đi đông tuần kinh quá sông Thiên-Đức, thuyền vua không đi tới được, tìm hỏi duyên cở, có ông lão đem sự-tích của Bạch-Sư tâu lên, vua khiến giết trâu nghé đem tế, thế rồi thuyền đi tới được. Ο TỪ MIẾU ĐÀN XÃ-TẮC ngoài cửa tây tỉnh thành thuộc xã Hòa-Đình huyện TiênDu, xây vào năm Minh-Mạng 14 (1833). ĐÀN TIÊN-NÔNG Ở ngoài cửa dòng tỉnh thành xã Y-Liễu huyện Vũ-Giang, xây năm Minh-Mạng 14. ĐÀN SƠN-XUYÊN Ở phía tây-nam ngoài tỉnh thành, xây năm Minh-Mạng thứ 6 (1825). VĂN-MIẾU Ở phía đông bắc tỉnh thành thuộc sơn phần xã Thị-Cầu huyện Vũ-Giang. Triều nhà Nguyễn năm Gia-Long thứ nhất (1802) tu bổ, năm Thiệu-Trị thứ 4 (1844), làm lại. ĐỀN KHẢI-THÁNH Ở phía tây-bắc Văn-Miếu, tu bổ năm Minh-Mạng thứ 6 (1825). MIẾU HỘI-ĐỒNG Ở ngoài của tây tỉnh thành thuộc xã Hòa-Đình huyện Tiên - Du. Năm thứ 21, đời vua Minh - Mạng nhà Nguyễn sửa lại. MIẾU THÀNH-HOÀNG Ở ngoài cửa tây tỉnh thành thuộc xã Hòa Đình huyện Tiên-Du. MIẾU KINH-DƯƠNG-VƯƠNG Ở xã Á-Lữ huyện Siêu-Loại. Năm Minh-Mạng thứ 4 (1823) rước thờ sang miếu “Lịch Đại-Đế-Vương”. Biên vào lịch thờ các đế-vương các đời. ĐỀN THẦN LẠC-LONG Ở các xã Đại Bái, Bình-Ngô, Nghi-Khúc huyện Gia-Bình. MIẾU VUA THỤC AN DƯƠNG VƯƠNG Ở xã Cổ-Loa huyện Đông-Ngạn. Vào năm Gia-Long thứ 2 (1803) vua cho đặt miếu-phu, bắt dân xã sở-tại cấp vào. MIẾU VUA TRIỆU VŨ-ĐẾ Ở xã Xuân-Quan huyện Gia-Lâm. Vua tên hủy là Đà, người ở đất Chân Định, thuở đầu nhà Tần làm quan Lịnh Long-Châu, kế làm quan Ủy quận Nam-Hải, vào đời nhà Hán được phong làm Nam-Việt-Vương, sau Đà xung Đế, đi tuần du đến đây, đậu thuyền tại bến đòng-nam, chợt thấy con rồng vàng xuất hiện, nhơn đó dựng cung gọi là điện Long Hưng, sau khi mất, xã dân lập đền thờ. Ở xã Châu-Cầu huyện Quế Dương cũng có nhiều miếu thờ. MIẾU VUA TRIỆU VIỆT-VƯƠNG Ở xã Trâu Lâm huyện Quế-Dương. Phía tả gần miếu Triệu Vũ-Đế. ĐỀN VUA LÝ NAM-ĐẾ Ở xã Trình-Quang huyện Gia-Lâm, nguyên xưa người xã ấy là Cao-Dương-Cong hộ giá vua Nam-Đế vào trong Liêu-Động, sau khi vua mất. ông trở về làng lập miếu thờ, trải đời vua được bao phong. MIẾU THỜ 8 VỊ VUA ĐỜI LÝ Ở xã Đình Bảng huyện Đông-Ngạn. Vào năm Gia-Long thứ 2 (1803) vua cho đặt miếu-phu, đem dân xã sở tại cấp vào, sang năm Minh-Mạng thứ 4 (1823) vua khiến rước thần vị Lý Thái Tổ, Thánh-Tôn và Nhân-Tôn liệt thờ vào miếu “Lịch Đại Đế-Vương”. Xét triều nhà Lý bắt đầu từ năm Canhtuất (1010) đời vua Thái-Tổ, cuối cùng đến đời vua Chiêu-Hoàng cộng 260 năm. Miếu vua Lý Thánh Tôn ĐỀN ĐỒNG XUNG-THIÊN-THẦN Ở xã Phù-Đông huyện Tiền-Du. Sách “Sử Ngoại-Kỷ” chép: đời Hùng Vương có binh nhà Ân (Trung-Quốc) đến xâm lăng, thần cưỡi con ngựa sắt đánh phá quân giặc thua chạy tan rã, khi về đến núi Vẻ-Linh Thần tự phi thăng lên không trung mất dạng. Vua Hùng-Vương bèn khiến lập đền thờ nơi làng ấy phụng tự. Vào đời vua Lê Đại-Hành thần hộ trợ cho quân Lè đánh quân nhà Tống, được vua phong làm Thượng Đẳng Thần. Đời Lê Thái-Tỏ được phong làm Xung-Thiên ThầnVương. Nay ở núi Vệ-Linh có đền thơ. ĐỀN SINH-MẪU CỦA ĐỒNG-XUNG THIÊN-THẦN Ở xã Thị-Cầu huyện Vũ-Giang. Thần người xã Phù Đổng, không lấy chồng, khi bà đi đạp lên dấu chân người lớn, nhơn đó có thai, đến ở chùa Điều-Sơn xã Thị-Cầu, giáp năm sinh ra Xung-Thiên-Thần, sau bà mất, người trong ấp lập đền thờ. ĐỀN THIÊN-CHÂN-VŨ Ở về sơn-phần xã Thụy-Lời huyện Yên-Thế, cũng gọi là đền Vũ-Đương-Nguyên-Quân. Trên đời truyền thuyết vua Thục An |