Người làng Khải-Mông huyện Nghi-Xuân, đỗ Bảng-nhãn năm Hồng-Thuận đời vua Tương-Dực nhà Lê (1509-1515), làm quan đến chức Tả-thị-lang bộ Lại. Đến khi nhà Mạc cướp ngôi, bỏ quan về ần ở núi Cù-Sơn. Sau nhà Lê Trung-Hưng, ông được nêu khen là bậc tiết-nghĩa, truy tặng Thượng thư. PHAN - CHÍNH.NGHỊ Người làng Phan-Xá huyện Nghi Xuân, đỗ Tấn-sĩ năm Hồng Thuận đời Lê Tương-Đực, làm quan đến chức Đô-ngự-sử. Khi nhà Mạc cướp ngôi, bỏ quan về, nhà Mạc hai ba lần ép mời ra làm quan, khi đi đến làng Bát-Tràng thuộc huyện Gia-Lâm thì gieo mình xuống sông chết. Sau nhà Lê Trung-Hưng, được nêu khen lập đền ở làng, và có nhà riêng ở làng Bát-Tràng. Các triều có phong tặng, triều Nguyễn cũng có gia phong. TRẦN-VIẾT-THỨ Người làng Phất-Nạo huyện Thạch-Hà ; đỗ Tấn-sĩ đời Hồng Thuận nhà Lê, ra làm Thanh-Chiều đi xem xét các đạo, rất có ản uy, nên được đồi sang Quốc-tử-giám. Khi nhà Mạc cướp ngôi, bỏ quan về, nhà Mạc mời nhưng ông không chịu khuất rồi chết. Sau nhà Lê Trung-Hưng, được truy tặng Thượng-thư. Ông có 5 con, đều đỗ Hương-cổng, con cháu sang ở huyện Kỳ-Anh, đời nào cũng sinh những người có văn học. NGUYỄN-HOÀNH TỪ Người làng Phất-Nạo huyện Thạch-Hà, đỗ chế khoa Tấn-sý năm Cảnh-Thái nhà Lê. (xét nhà Lệ chỉ có niên hiệu Cảnh-Trị, cảnh Thống, chứ không có niên hiệu Cảnh-Thái). Ông tính người quả quyết, có cơ trí, thường đi sang nhà Mạc, nhà Mạc bắt giữ ở lại làm quận, nhưng không chịu khuất và thừa dịp lén về. Ông làm quan Xuyên, đời đời sinh ra những bậc danh tiếng, như Hoán Quận công Nguyễn Đình Hoàn cũng là dòng dõi ông vậy. MAI-ĐỨC-BÁ Người làng Hạ-Lỗi huyện Thạch-Hà ; đỗ-Tấn-sỹ năm cảnh Thống đời Lê Hiển-Tôn (1498-I5or). Ông tính người lỗi lạc, khi làm quan có khí tiết đặc biệt, sau thăng đến chức Hiển - sát-sứ. Khi nhà mạc cướp quyền ngôi, ông bỏ quan về. HOÀNG-TRƯỜNG Người làng Yên-Hồ huyện La-Sơn, đỗ-Tấn-sỹ năm Cảnh Thống đời Lê Hiến-Tôn, làm quan đến chức Tả thị - lang bộ Lễ, hiện giữ viện Hàn-lâm. Lúc nhà Mạc sắp cướp ngôi, ông cáo quan về, có bài thơ lưu giản cho các bạn đồng triều : Người làng Phù-Lưu, thuộc huyện Can-Lộc, vốn nhà đời đời hiền đạt. Một hôm bà mẹ đi múc nước đêm, thấy có sao sáng rơi vào chĩnh nước, bà liền bịt chính lại đem về uống, rồi có thai sinh ra ông. Khi lên 9 tuổi đã biết làm văn ; lớn lên thiên tư thông minh lạ thường, lại có sức khoẻ, vì ăn rất nhiều. Thi ở tỉnh đỗ đầu, rồi đỗ Hội-nguyên chánh Tấn-sỹ năm Quang-Hưng đời Lê Thế-Tôn. (1578-1579). Trải thờ 3 triều, ra ngoài thì coi việc binh nhung, tại triều thì tham bàn kế-hoạch. Bình được nhà Mạc, có công rất lớn, làm quan đến chức Thượng thư bộ Lại, kiêm công việc 6 bộ, lại kiêm chức Đô-đài Đô ngự-sử, ban tước Lễ-quận Công, công nghiệp rực rỡ, là một bậc danh thần đời Trung-Hưng. Khi mất được tặng Thái tề. Văn-Giai có 13 con trai, 12 con gái đều quí hiền cả. Đến nay họ hàng đông đúc, đời nào cũng sinh ra những bậc văn học. DƯƠNG-TRÍ-TRẠCH Người làng Bạt-Trạc huyện Can-Lộc, là cháu quan Thượng-thư Dương-Trí-Dụng Tấn-sỹ khoa Đinh-Vị (1607) niên-hiệu Hoằng-Định đời Lê-Kinh-Tôn. Ông làm chức Đốc - đồng, bình định tỉnh CaoBằng có công, sau lại đi sứ sang Trung-Hoa. Làm quan đến Thượngthư bộ Lại, kiêm viện Hàn lâm, được phong là Quốc-Lão Thái bảo Bạt - quận-công, về trí-sĩ năm 77 tuổi thì mất, được tặng Thái tè. Con cháu đời nào cũng sinh người có văn học. LÊ-SĨ-TRIÊM Người làng Nội-Can-Lộc, thuộc huyện Can-Lộc, cùng em là Lê-Sĩ-Bàng đỗ Tấn-sỹ khoa Kỷ-Vị (1739) năm Vĩnh - Hựu đời Lê-Ý-Tôn. Anh em cùng đỗ một bảng, thời bấy giờ ai cũng coi là một sự vinh hạnh. Sỹ-Triêm làm chức Đốc - đồng đánh giặc Nguyễn-Hữu-Cầu (Tức Quận-Hẻo) ở các xứ Sơn-Nam, Nghệ An, triệu Tham-chính, đánh giặc có công, cũng làm quan đến Đôngcác Học-sĩ, anh em đều có tiếng là thanh bạch. Con cháu đời nào cũng có người văn-học. VŨ - DIỆM Người làng Thồ-Vượng thuộc huyện Can-Lộc. Lúc còn trẻ đã có tiếng văn hay, khi thi ở tỉnh đỗ đầu, lại đỗ Đình - nguyên chánh Tấn-sĩ khoa Kỷ-Vị (1739) năm Vĩnh-Hựu đời Lê - Ý. Tôn. Quyền thi nguyên đỗ đệ nhất giáp đệ nhị danh, nhưng vua phê nhầm là đệ nhị giáp đệ nhất danh, sĩ phu ai cũng lấy làm tiếc. Ông ra làm Đốc-đồng đi đánh giặc Nùng-Văn Huy có công, làm đến Hàn-lâm Thịthư. Lúc mất được tặng Tự khanh phong tước Bá. Lúc thường ông giảng học không biết mệt, học trò nhiều người hiền đạt. NGÔ-CẢNH-HỰU Người làng Trảo-Nha huyện Thạch-Hà. Tiền nhân có đời làm võ - tướng. Gặp hồi nhà Mạc cướp ngôi, ông bỏ quan về, nồi quân chống giữ, không theo lệnh nhà Mạc, khi Vua TrangTôn nhà Lê lên ngôi, ông mới đi theo. Niên-hiệu Quang-Hưng (Lê Thể - Tôn) thứ 5 (582), ông có chiến công đánh trận Đường-Nang, được thăng chức Hữu-đô đốc Bắc-quân-phủ, rồi đánh bại Mạc-Kinh-Nhượng ở núi Tam-Điệp. Lại cùng Hà-Thọ-Lộc bình định các huyện An-Sơn, Thạch-Thất, Phúc-Lộc, Tân-Phong; khi lấy lại Kinh-Sư, thưởng những người có công, ông được gia chức Thiếu-bảo. Họ hàng ông rất đông, văn võ đều phát, đời đời giữ binh phù, làm đến Quận-Công cũng nhiều, sử chép là « ThạchHà-Thể-Tướng ». Đời sau có Ngô-Lâm đỗ Tấn-sỹ, làm đến chức Thiêm-đô-Ngự-sử. Năm Cảnh Hưng cuối triều Lê, có Ngô-CảnhHoàn làm đến chức Tổng-binh Chỉ-huy-sứ, Quản đội Tiền-Trạch. Gặp khi Tây-Sơn nổi dậy, Cảnh-Hoàn đánh nhau với địch ở sông cũng chết theo. Đến triều Nguyễn, có Quang-lộc-tự-khanh Ngô. Phùng, con là Ngô-Liên cũng làm quan đến Tả-thị-lang bộ-Lễ. Cháu là Tấn-sỹ Ngô-Đức-Kể, và Đệ nhị-giáp Nhã-sỹ Án-sát Ngô-ĐứcBình đều là dòng dõi Ngô-Cảnh-Hựu vậy, ĐINH-NHO-CÔNG Người làng An-Ấp huyện Hương-Sơn ; đỗ Tấn-sĩ khoa Canh-Dần, năm Cảnh-Thống (1498-15or) đời Lê-Hiển-Tôn (Xét đời Lê-HiểnTôn không có khoa Canh-dần), làm quan đến chức Thiêm đô-Ngựsử. Tại triều ông rất ngay thẳng, gặp việc dám nói. Con là Nho-Hoàn cũng đỗ Tấn-sỹ, làm quan đến chức Thị-lang bộ Lại, đi sứ Tàu bị mất ở dọc đường, người thiếp là Phan-Thị cũng chết theo. Vua chiều cho treo biển tại cổng nhà đề nêu khen. Con cháu đời đời phát văn khoa. Đến triều Nguyễn có ông Đinh-Nho-Quang làm Tuần phủ về hưu, và Đinh-Nho-Điền đỗ Tấn-sỹ, làm đến chức Biện-lý, đều là dòng dõi Nho-Công, NGUYỄN-ĐÌNH-HOÀN Người làng Quan-Duệ huyện Cảm-Xuyên, là dòng dõi quan Thị-lang Nguyễn Hoành-Từ, cháu bốn đời quan Thái-bảo Quậncông Nguyễn-Đình-Tường. Tô-phụ là Đình-Trụ làm đến Đô-đốc Cầm-quận-công. Cha là Đình-Thực làm quyền Phủ-sự Hãn quậncông. Đình-Thực sinh ra Đình Hoàn và Đình-Thạch. Đời Lê ÝTôn Đình Hoàn làm Đốc - đồng tỉnh Hải - Dương, có công tôn phò nhà vua, được phong Hoán-quận-công. Đình-Thạch cũng làm đến Đề-lĩnh Tứ-thành-binh-mã Tiềm Quận-công, Đinh-Hoàn nổi đời làm tướng, ông nội là Đình - Trị, cha là Đình-Thực, em là Đình - Thạch suốt bốn đời đều làm Thị - giảng (hầu giảng cho vua). Đinh-Thạch làm đến Thái-bảo Quận-công, khi mất được tặng Thái-tề phong Phúc-Thần. Trong họ có tướng Nguyễn-Đình Đống |